Een aantal Nederlandse gemeenten heeft in de periode maart 2014 tot en met maart 2015 deelgenomen aan de pilot participatieverklaring voor nieuwkomers. In de pilot stonden de volgende doelen centraal: Verwelkoming, het tot stand brengen van een binding tussen migranten en de Nederlandse samenleving, nieuwkomers wegwijs maken in Nederland en in de gemeente waar zij zich vestigen en nieuwkomers in aanraking brengen met relevante voorzieningen op het gebied van inburgering en integratie.
Via de participatieverklaring worden nieuwkomers gewezen op zowel hun rechten als plichten als op de fundamentele waarden van de Nederlandse samenleving. De verklaring is onderdeel van een breder pakket aan maatregelen om de integratie van migranten te laten slagen. Dat schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer.
download Kamerbrief participatieverklaring
download bijlage Europese voorbeelden van participatieverklaringen
download grondtekst participatieverklaring
De minister ziet het als de rol van de overheid dat het voor iedereen die naar Nederland komt duidelijk is wat de rechten en plichten zijn. ”Juist nieuwkomers willen de normen en waarden kennen om te weten wat er van ze verwacht wordt. Dat zorgt er ook voor dat ze makkelijker hun weg vinden in de Nederlandse samenleving en minder kwetsbaar zijn voor uitbuiting en misbruik.” Behalve de verklaring hebben gemeenten ook andere middelen ingezet zoals informatiebijeenkomsten, taaltrajecten en coaches om nieuwkomers zo goed mogelijk wegwijs te maken in de samenleving. Een voorbeeld is de brochure ‘Nieuw in Nederland’ met voorlichting over wonen, werken, gezondheidszorg en onderwijs.
De participatieverklaring is bedoeld voor zowel migranten van binnen als buiten de Europese Unie. In het perspectief van het vrije werknemersverkeer is het ook voor EU-migranten essentieel dat ze goed aansluiten bij de Nederlandse samenleving.
De volgende gemeenten hebben meegedaan aan de pilot: Amsterdam, Westland, ‘s-Hertogenbosch, Peel en Maas, Horst aan de Maas, Venray, Doetinchem, Enschede, Zundert (in samenwerking met de regio West Brabant), Amersfoort, Ermelo, Harderwijk, Zeewolde (vanuit de Sociale Dienst Veluwerand), Spijkenisse en Waalwijk.
In het laatste kwartaal van 2015 wordt de Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van de pilot en het vervolgtraject.