Naar een duurzaam systeem voor opvang van asielzoekers en huisvesting en integratie van vergunninghouders
In 2015 en de eerste helft van 2016 kwamen er meer asielzoekers dan normaal naar Europa en Nederland. Het bleek een uitdaging om hen allemaal op te vangen. Dat is uiteindelijk gelukt door gebruik te maken van de bestaande crisisstructuur voor de bestrijding van rampen, het extra inzetten van tijdelijke, kortdurende noodopvang en het treffen van ad hoc maatregelen. Het is echter ook duidelijk geworden dat het Nederlandse opvangsysteem niet flexibel genoeg is om grote pieken en dalen in het aantal asielzoekers snel en soepel te verwerken.
Dit rapport bestaat uit twee delen.
Deel 1 is een advies over een duurzaam systeem voor de opvang van asielzoekers en de huisvesting en integratie van asielzoekers die een vergunning hebben gekregen (vergunninghouders).
Deel 2 is een evaluatie van de samenwerking tussen het Rijk, de provincies en de gemeenten ten tijde van de verhoogde aantallen asielzoekers.
Verbeterde samenwerking tussen Rijk, provincies en gemeenten vasthouden
Uit de evaluatie is gebleken dat het Rijk, de provincies en de gemeenten beter zijn gaan samenwerken om oplossingen te vinden voor de gevolgen van de toegenomen aantallen asielzoekers. Dat moet worden vastgehouden vinden alle betrokkenen. Als belangrijkste succesfactoren worden genoemd: de gezamenlijke aanpak, de inzet van de commissarissen van de Koning als schakel tussen het Rijk, de provincies en de gemeenten en de ruimte die aan provincies en gemeenten is gelaten om maatwerk te leveren bij de opvang van asielzoekers en de huisvesting van vergunninghouders. Als voornaamste verbeterpunten worden genoemd: communicatie, helderheid over mandaat en bevoegdheden en aandacht voor een snelle integratie van vergunninghouders.
Het opvangsysteem moet anders worden georganiseerd
In het advies stelt de ACVZ dat de opvang van asielzoekers en de huisvesting en integratie van vergunninghouders in Nederland flexibeler en duurzamer moet worden georganiseerd. Dat kan onder meer door:
• Te erkennen dat er eens in de zoveel tijd veel meer asielzoekers naar Nederland komen dan gebruikelijk en ervoor te zorgen dat het opvangsysteem dergelijke schommelingen aankan, bijvoorbeeld door op een slimme manier extra opvangcapaciteit achter de hand te houden;
• De verbeterde samenwerking tussen de betrokken ministeries en het Rijk, de provincies en de gemeenten verder uit te bouwen;
• Beter te communiceren over plannen voor de opvang van asielzoekers en de huisvesting van vergunninghouders;
• Gemeenten structureel en meer voorspelbaar te betrekken bij en meer verantwoordelijk te maken voor de opvang van asielzoekers;
• Het aantal verschillende soorten opvangvoorzieningen te beperken en de financiering van de instantie die nu verantwoordelijk is voor de opvang, het COA, te vereenvoudigen;
• Structureel te investeren in verschillende mogelijkheden om vergunninghouders te huisvesten; en
• Extra in te zetten op het actief houden van asielzoekers in de opvang en op een zo snel mogelijke integratie van vergunninghouders.